Psychoactieve Drugs Tabak, Alcohol, en Verboden middelen

3. Hoe beïnvloedt het gebruik van drugs het functioneren van de hersenen?

• 3.1 Wat is een drugsverslaving?
• 3.2 Welke hersenmechanismen worden beïnvloed?
• 3.3 Hoe beïnvloeden de verschillende psychoactieve drugs de hersenen?

3.1 Wat is een drugsverslaving?

Psychoactieve drugs beïnvloeden de hersenen
Bron: WHO

Drugsverslaving, ook wel afhankelijkheid van drugs genoemd, is een verstoring in de hersenen veroorzaakt door het gebruik van psychoactieve drugs. Deze drugs beïnvloeden sommige van de normale hersenprocessen die verband houden met de perceptie, de gevoelens en de motivatie en hebben aldus een invloed op het gedrag en het denken.

Mensen worden als drugsverslaafd gediagnosticeerd indien ze drie of meer van de volgende symptomen, op een bepaald ogenblik in de loop van het voorbije jaar hebben vertoond of ondervonden:

1. Een sterke drang of dwangmatig gevoel om de drug te gebruiken.
2. Controlemoeilijkheden na de eerste inname of na het stoppen met het nemen van de drug en de hoeveelheid die ze nemen.
3. Ontwenningsverschijnselen, met name onaangename fysische en psychologische symptomen wanneer het gebruik van de drug wordt verminderd of onderbroken.
4. Bewijzen van tolerantie, zoals de nood aan hogere dosissen van de drug om die effecten te bereiken die aanvankelijk werden bereikt met lagere dosissen.
5. De progressieve verwaarlozing van andere genoegens of interesses, verhoogd tijdsgebruik voor het verkrijgen of gebruiken van de drug of het herstellen na gebruik.
6. Volharding in het nemen van de drugs, niettegenstaande er duidelijk bewijs is dat hij schade aanricht.

De hogergenoemde criteria betreffende verslaving omvatten gezondheids- en sociale gevolgen. Twee daarvan, de ontwenningsverschijnselen en de tolerantie, zijn biologisch meetbaar. Andere worden meetbaar door de toepassing van beeldvormingstechnieken van de hersenen zoals Magnetische Resonantie Beeldvorming (MRI – Magnetic Resonance Imaging). Meer in het Engels

3.2 Welke hersenmechanismen worden beïnvloed?

Psychoactieve drugs wijzigen de communicatie tussen de hersencellen. Individuele hersencellen (neuronen) communiceren met elkaar via een reeks biologische boodschappers, neurotransmitters genoemd. Deze neurotransmitters worden vrijgegeven door het neuron dat de boodschap uitzendt en binden zich aan receptoren van het neuron dat de boodschap ontvangt.

Sommige psychoactieve stoffen kunnen de effecten van de neurotransmitters nabootsen. Andere werken in op de normale werking van de hersenen door ze te blokkeren of door de manier te wijzigen waarop neurotransmitters worden opgeslagen, vrijgegeven en verwijderd.De menselijke hersenen zijn onderverdeeld in een aantal verschillende gebieden met hoog gespecialiseerde functies:

Hersengebieden
Bron: HOPES, Stanford University 

• De achterhersenen zijn vitaal voor de overleving omdat ze de ademhaling en het waken en slapen regelen.
• De middenhersenen zijn betrokken bij het leren en het ondersteunen van gedragingen zoals eten en drinken, die plezier verschaffen en verantwoordelijk zijn voor het levensbehoud. Deze gebieden spelen een belangrijke rol bij een drugsverslaving.
• De voorhersenen zijn erg complex en de buitenste laag (de hersencortex) controleert het vermogen tot abstract denken en plannen.

Wanneer drugsverslaafden worden blootgesteld aan stimuli die het verlangen aanwakkeren, worden specifieke gebieden van hun voorhersenen geactiveerd.

Bovendien is aangetoond dat sommige hersengebieden abnormaal werken na drugsgebruik of ingeval van drugsverslaving. Meer in het Engels

3.3 Hoe beïnvloeden de verschillende psychoactieve drugs de hersenen?

Verschillende psychoactieve drugs beïnvloeden op verschillende wijze de hersenen om hun effecten te produceren. Ze binden zich aan verschillende receptortypes en kunnen via een reeks mechanismen de activiteit van de neuronen verhogen of verlagen. Bijgevolg hebben ze verscheidene effecten op het gedrag, is de ontwikkeling van de tolerantie verschillend, zijn de ontwenningsverschijnselen verschillend en zijn de lange- en kortetermijneffecten uiteenlopend.

De meest voorkomende psychoactieve drugs kunnen grosso modo in vier groepen opgedeeld worden:

• Kalmerende middelen zoals alcohol, sedativa/hypnotica en vluchtige oplosmiddelen, die de werking van het centrale zenuwstelsel onderdrukken.
• Stimulerende middelen zoals nicotine, cocaïne, amfetamines en ecstasy, die de activiteit van het centrale zenuwstelsel verhogen.
• Opioïden zoals morfine en heroïne, die de pijn verlichten, het zintuiglijk vermogen afstompen en slaapverwekkend zijn.
• Hallucinogene middelen zoals PCP en LSD, die de waarnemingen vervormen en waanvoorstellingen of hallucinaties veroorzaken.

Hoewel cannabis in de onderhavige studie gerangschikt wordt bij de hallucinogene middelen, vertoont ze eveneens karakteristieken van kalmerende en stimulerende middelen.

Hoewel cannabis in de onderhavige studie gerangschikt wordt bij de hallucinogene middelen, vertoont ze eveneens karakteristieken van kalmerende en stimulerende middelen. Meer in het Engels